Başkanlık referandumu için son iki aylık sürece girilirken, anketler evet ve hayır seçeneklerinin birbirine yakın oranlarda seyrettiğini, hayırın az farkla önde olduğunu ancak henüz iki seçeneğin de garanti olamadığını gösteriyor. Amerikalı bir kuruluşun son anketi de bunu doğruladı. Şubat ayında yapılan bu ankette, hayır oyları evetleri 4 puan geçti. Hayır yüzde 52.1, evet ise yüzde 47.8 çıktı.

Referandum için siyasilerin de sahaya inip kampanyanın resmen başlamasıyla evet ve hayır arasında nefes nefese bir yarış yaşanmaya başladı. ABD’li kuruluşun son anketi de, Türkiye’de yapılan anketler gibi, hayır seçeneğinin bir miktar önde olduğunu gösterdi. ABD’li kuruluşun anketi şubat ayı başında yapıldı. Yüzde 1.97’li yanılma payı olduğu ifade edilen anket 58 ilde gerçekleştirildi.

Kararsızlar olmadan

Anketten, kararsızların oranlara göre dağıtılmaması durumunda, hayır oyları evet oylarından yüzde 2.5 oranında fazla çıktı. Ankete katılanların yüzde 38.29’u hayır derken, yüzde 35.90’ı ise eveti tercih etti. Yüzde 10.29 “bilmiyorum” diyerek kararsız olduğunu belirtirken, yüzde 15.52’si ise sandığa gitmeyeceğini net olarak ifade etti.

Kararsızlar dağıtılınca

Ankette sandığa gitmeyeceğini net olarak ifade edenler kapsam dışı bırakılıp, yüzde 10 dolayındaki kararsızlar dağıtılarak yapılan hesaplama, hayır oylarının evet oylarını yaklaşık yüzde 4.5 oranında geçtiğini gösterdi. Kararsızlar dağıtılınca hayır oyları yüzde 52.18, evet oyları ise yüzde 47.81 olarak hesaplandı.

Anketle partili seçmenler arasında hayır ve evet seçeneklerinin oranları da ölçüldü. Anket, hayır seçeneğinin AKP dışındaki tüm partilerin seçmenleri arasında daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Evet seçeneğinin önde çıktığı tek parti AKP oldu. Buna göre AKP seçmenlerinin yüzde 72.80’i evet, yüzde 11.23’ü hayır derken, yüzde 11.91’i kararsız olduğunu belirtti. AKP’li seçmenlerin yüzde 4.07’si ise oy kullanmayacağını ifade etti.

AKP seçmeni arasında yüzde 11’ler düzeyinde hayırcı çıkarken, CHP seçmeni içinde evet diyenlerin oranı yüzde 2.24 gibi çok düşük bir oranda kaldı. CHP’lilerin yüzde 85.61’i hayır derken, yüzde 7.29’u kararsız olduğunu, yüzde 4.86’sı ise sandığa gitmeyeceğini belirtti.

HDP’deki oranlar

HDP’de hayır oranı yüzde 68.78 olarak çıkarken, evetçilerin oranı ise yüzde 4.07’de kaldı. HDP’lilerin yüzde 16.29’u kararsız olduğunu, yüzde 10.86’sı ise sandığa gitmeyeceğini kaydetti.

Parti yönetiminin AKP ile başkanlık ortaklığı yapmasına karşın tabanının hayırcı tavrı nedeniyle en çok tartışılan parti MHP. Amerikalıların anketi de MHP’deki bu tabloyu doğruladı. Anket, MHP seçmeninin yüzde 59.52’sinin hayır derken, yalnızca yüzde 23.41’inin evet dediğini ortaya koydu. Kararsız MHP’lilerin oranı yüzde 10.32, sandığa gitmeyecek MHP’lilerin oranı ise yüzde 6.75 olarak ölçüldü.

Parlamento dışı partilere oy veren seçmenler arasında da hayır oyları evet oylarının üzerinde çıktı. Bu parti seçmenlerinin yüzde 33.96’sı hayır, yüzde 26.42’si evet derken, yüzde 24.53’ü kararsız, yüzde 15.09’unun da oy kullanmayacağı hesaplandı.

Kararsızların kararı

Anket, kararsız seçmenlerin hangi seçeneğe daha yakın durduklarını da araştırdı. Buna göre kararsızların yüzde 39.37’si hayıra, yüzde 26.77’si ise evete yakın olduğunu belirtti. Anket kararsızların yüzde 33.86’sının ise her iki seçeneğe de eşit uzaklıkta olduğu sonucunu verdi. Anket, kararsız AKP seçmenlerinin evete daha yakın olduğu, AKP dışındaki tüm partilerin kararsız seçmenlerinin hayıra daha yakın olduğu sonucunu verdi. AKP’li kararsızların yüzde 41.46’sı evete yakın, yüzde 26.83’ü hayıra yakın olarak ölçüldü. CHP’li kararsızların yüzde 58.97’si hayıra, yüzde 10.26’sı evete, HDP’li kararsızların yüzde 63.89’u hayıra, yüzde 5.56’sı evete, MHP’li kararsızların yüzde 42.31’i hayıra, yüzde 19.23’ünün ise evete yakın olduğu belirlendi. Diğer partilere oy veren kararsız seçmenin yüzde 23.08’i hayıra, yüzde 15.38’i ise evete yakın olduğunu ifade etti.

Sandığa gitmeyecekler

Ankette sandığa gitmeyeceğini belirtenlere gitmeleri halinde hangi yönde oy kullanacakları da soruldu. Bu soruya yanıt veren AKP’lilerin yüzde 38.10’u hayır, yüzde 21.43’ü evet, CHP’lilerin yüzde 53.85’i hayır, yüzde 11.54’ü evet, HDP’lilerin yüzde 66.67’si hayır, yüzde 8.33’ü evet, MHP’lilerin ise yüzde 41.18’i hayır, yüzde 23.53’ü evet seçeneğine oy vereceklerini belirtti.

Beklentiler ne?

Anketle referandumda hayır ya da evet oyu vereceklerin hangi seçeneğin kazanacağına ilişkin tahmin ve algıları da ölçüldü. Hayır oyu kullanacaklar arasında evet sonucu çıkacak algısına sahip olanların daha yüksek olduğu belirlendi. Buna göre evetçilerin yüzde 77.99’u evet çıkacağını belirtirken, hayır çıkacağını düşünen evetçi oranı yüzde 4.97’de kaldı. 16 Nisan’da hayır oyu kullanacaklar arasında ise evet çıkacağını düşünenlerin oranı yüzde 16.19 çıktı. Hayırcı olup hayır çıkacağını düşünenlerin oranı ise yüzde 71.11 oldu.

MHP’lilerin üçte ikisi, AKP’lilerin dörtte biri

Ankette sonuç ve önerilere de yer verilerek referanduma ilişkin seçmen davranışları konusunda bazı noktaların altı çizildi. Anket kuruluşunun değerlendirmeleri şöyle:

“Araştırma bulguları evet ve hayır oylarının çok yakın olduğunu göstermektedir. Referanduma katılımın yüzde 85’e yakın bir oranda olacağı öngörülmektedir. Referandumdan evet çıkacağı algısı, hayır oyu verecek bir kesimin sandığa gitme isteğini azaltmaktadır. Sandığa gidecek CHP ve HDP seçmenlerinin çok büyük bir bölümü hayır oyu kullanacaktır. MHP seçmenlerinin yaklaşık üçte ikisi hayır oyu kullanacağını söylerken, AKP seçmeninin yaklaşık yüzde 25’lik bölümü kararsızdır ya da hayır oyu vereceğini söylemektedir.”

Erdem Gül / Cumhuriyet.