CHP Genel Başkan Yardımcısı, İstanbul Milletvekili Prof. Dr. Fethi Açıkel, 2022 yılında iktidarın izlediği dış politikada yaşananlara ilişkin, “Hamaset ve dogmatik iddialar uğruna ‘Dünya 5`ten büyüktür` sloganını, sözüm ona dünyaya meydan okumak için telaffuz eden Erdoğan iktidarı, 2022 yılı boyunca hamaset krizleri nedeniyle diplomatik ilişkilerimizin tepetaklak hale geldiği Ortadoğu`daki 5 önemli ülkenin ayağına kadar bizzat gitmek zorunda kaldı” dedi.

CHP Genel Başkan Yardımcısı, İstanbul Milletvekili Prof. Dr. Fethi Açıkel, 2022 yılında iktidarın izlediği dış politikada yaşananları değerlendirdi. Açıkel`in yazılı basın açıklaması şöyle:

“Saray iktidarı geçtiğimiz 10 yılı aşkın süre içinde, Cumhuriyetimizin geleneksel ve barışçıl dış politikasını tersyüz ederek, komşu Ortadoğu ülkeleriyle ilişkilerimizi fırsatçılık ve hamaset ekseninde kurguladı. Mavi Marmara krizi, Arap Baharı, Tahrir Olayları ve Suriye İç Savaşına müdahil olma süreçleri boyunca, AKP ideolojik ve dogmatik saikler kadar, oportünist saikler yüzünden bozduğu diplomatik ilişkileri, 2022 yılında sanki hiçbir şey olmamışçasına, yeniden restore etmeye çabaladı.

2022 yılı bu yönüyle; Erdoğan`ın ve Saray iktidarının dış politikadaki tüm geçmiş uygulamalarını ve sarf edilmiş söylemlerini adeta yutkunarak inkar ettiği ve içine düştüğü itibar kaybını, ulusal kamuoyuna unutturmaya çalıştığı, adeta kendi kendini resetleme ve hatta çürütme yılı oldu. Türkiye`nin bölgedeki ulusal çıkarlarına zarar veren ve ulusal itibarımıza gölge düşüren on yılı aşkın bu süre zarfında, AKP Türkiye`yi yakışıksız ve haksız ağız dalaşlarına ve atışmalara maruz bıraktı.

Hamaset ve dogmatik iddialar uğruna ‘Dünya 5`ten büyüktür` sloganını, sözüm ona dünyaya meydan okumak için telaffuz eden Erdoğan iktidarı, 2022 yılı boyunca hamaset krizleri nedeniyle diplomatik ilişkilerimizin tepetaklak hale geldiği Ortadoğu`daki 5 önemli ülkenin ayağına kadar bizzat gitmek zorunda kaldı. Başta Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere, Mısır ve İsrail`in yanı sıra, en son olarak da Suriye hükümetiyle, on yıl öncekinden daha dezavantajlı ve boyun eğen tarzda diplomatik ilişkileri restore etmek zorunda kaldı. Dahası AKP, gerisin geriye çaresizce ve kıvranarak attığı adımları, birer diplomatik başarı gibi sunmak ve ulusal kamuoyunu manipüle temek için de tüm maharetini sergiledi. Tek Adam Rejiminin rasyonellikten ve kurumsallıktan uzak, tutarsız zikzaklarla ve ilkesiz u-dönüşleri ile malul dış politikası, bozulan ticari ilişkiler, göçmen krizi ve ambargolar yüzünden, Türkiye`yi 100 milyarlarca dolar zarara soktuğu gibi; Türkiye`yi Ortadoğu ve Dünya`da 10`larca yıllık diplomatik gerilemeye sürükledi. Saray yüzünden, Türkiye`nin dış politikası, Ortadoğu monarşilerinin birbiriyle kavgalı, keyfi nedenler yüzünden çekişmeli diplomatik geleneklerine benzedi.

“TÜRKİYE`Yİ, ORTADOĞU`DAKİ RADİKAL TERÖR ÖRGÜTLERİNİN İÇ SİLAHLI ÇATIŞMALARINA VE İDEOLOJİK REKABETLERİNE MÜDAHİL HALE GETİRDİ”

Erdoğan hükümetlerinin, Türkiye`ye 100 milyarlarca dolara zarar veren politikalarına ek olarak; Saray diğer yandan Türkiye`yi, Ortadoğu`daki radikal terör örgütlerinin iç silahlı çatışmalarına ve ideolojik rekabetlerine müdahil hale getirdi. Saray`ın bu dogmatik pervasızlığı yüzünden, ülkemizin neredeyse bütün kentleri büyük güvenlik risklerine maruz kaldığı gibi; maalesef yüzlerce Türkiye Cumhuriyeti vatandaşımız ve güvenlik görevlimiz hayatını kaybetti. Sözde ‘Türkiye Yüzyılı` olarak sunulan, ancak aslında hamasi bir ‘Külliye Yüzyılı` hayalinden öteye geçemeyen bu son derece yanlış ve tutarsız dış politika tercihleri nedeniyle, Türkiye`nin Ortadoğu`daki dış politikası, adeta bir iflas vesikasına dönüştü. AKP, hamaset ve kısa vadeli çıkar uğruna Mavi Marmara`da Furkan`ın, Tahrir`de Esma`nın ve Suudi konsolosluğunda öldürülen Cemal Kaşıkçı`nın kişisel dramlarını, Türkiye iç siyasetinde önce ilkesizce suistimal etti; ardından da dış politikada bir başarılı manevra olarak sundu.

“CHP NE YAPACAK?”

Küresel güçler bir yana, Ortadoğu`nun monarşileri ve emirlikleri karşısında dahi, tutarsız ve inkarcı bir Çarkıfelek Diplomasisi yürüten AKP iktidarı, ulusal çıkarlarımızı ve itibarımızı adeta ipotek altına aldırdı. Maalesef ulusal itibar kaybı ve ekonomik çıkarlarımızın yanında; kültürel ve demografik yapımız, toplum düzenimiz ve metropollerdeki yurttaşlarımızın güvenliği büyük zarar gördü. Erdoğan iktidarı, Türk dış politikamızın temel ilke ve teamüllerini Ortadoğulaştırmakla kalmadı; Türkiye`yi Ortadoğu`da vasatlaştırdı; sıradanlaştırdı. CHP olarak, Cumhuriyetimizin İkinci Yüzyılına girerken, önümüzde duran en önemli ödevlerden biri, Türkiye`nin kurumsal ve itibarlı dış politika geleneğinin yeniden inşa edilmesidir. Demokratik ve uygar bir model ülke olarak Türkiye`nin yüzünü Batıya yeniden dönerken, Ortadoğu ve komşu coğrafyalarımızla daha itibarlı ve daha etkili barışçı ve sürdürülebilir diplomatik ilişkilerin A`dan Z`ye yeniden inşa edilmesidir. Türkiye ancak bu şekilde Saray rejiminin vahim yıkımını tersine çevirebilir.”

“DÜN İLİŞKİLER BOZULURKEN DE BUGÜN SÖZDE BARIŞILIRKEN DE KEYFİLİK VAR.  2022 YILINDA ATILAN 5 GERİ ADIM”

SUUDİ ARABİSTAN: Gazeteci Cemal Kaşıkçı`nın, ülkemiz sınırları içerisinde acımasızca katledilmesinden sonra bozulan ilişkiler, Erdoğan`ın cinayet dosyasını Suudlara teslim etmesiyle yani Kaşıkçı cinayetinin kapalı ihale usulüyle, önce suçlanan ve sorumlu tutulan bir başka ülkeye teslim edilmesiyle onarılmak istendi. AKP`nin başlangıçtaki tüm suçlama ve tehditlerine rağmen, diplomatik diyalog süreci çaresizce başlatıldı.

BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ: Havuz medyası ve AKP`li en üst düzey yetkililer tarafından, 15 Temmuz hain darbe girişiminin finansörü olmakla suçlanan ve hükümet yetkilileri tarafından hakaretamiz ifadelerle defalarca kamuoyuna şikayet edilen Birleşik Arap Emirlikleri yöneticileri ile, barışmak için 2022 yılında ön girişimler başladı. İktidara yönelik çeşitli iddialar paylaşan suç örgütü lideri Sedat Peker`in, BAE`de ikamet ediyor olması, barışma sürecinin ülke çıkarları değil, iktidarın kendini koruma refleksi ile geliştirdiğini gösterdi.

MISIR: Saray iktidarı, Arap Baharı sürecinde ve Tahrir Meydanı olayları sonrasında, seçim mitinglerinde AKP taraftarlarına yuhalattığı Sisi Rejiminin ayağına kadar gitti. Rabia işaretini, yıllarca, kendi seçmenini hamasetle kandırmak ve manipüle etmek için kullananlar, Sisi`yle anlaşma için girişimlerde bulundu. AKP liderliği, Rabia sembolü ile miting meydanlarında yuhalattıkları Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi ile poz vermekten kaçınmadı.

İSRAİL: 2018 yılında Dönemin ABD Başkanı Donald Trump`ın Kudüs`ü İsrail`in başkenti olarak tanıdığını ilan etmesi üzerine Filistinlilerin tepki eylemlerinde sivillere yönelik saldırılar nedeniyle çok sayıda can kaybı yaşandı. Bunun üzerine, 15 Mayıs 2018`de Türkiye`nin Tel Aviv büyükelçisi, merkeze çağrılmıştı. 4 yıl sonra, 2022`de karşılıklı olarak büyükelçilikler atandı. Davos Krizi ile başlayan ve Mavi Marmara ile devam eden, ardından daha da kötüleşen ilişkiler sonunda, 15 yıl sonra, İsrail Cumhurbaşkanı Yitzhak Herzog Türkiye`de ağırlandı.

SURİYE: Radikal gruplara doğrudan ve dolaylı destek olarak Suriye iç savaşına müdahil olan AKP, 5 Milyon Sığınmacının Türkiye`ye gelmesine neden olduğu gibi, Erdoğan`ın “Siyasette Küslük Olmaz” diyerek attığı geri adımları meşrulaştırma çabası içine girdi. Düzensiz göç nedeniyle ortadan kalkan sınır güvenliğimizin yanı sıra, metropollerimizdeki radikal terör hücrelerin varlığı nedeniyle köşeye sıkışan Saray hükümeti, Beşar Esad yönetimi ile 2022 yılının son aylarında görüşme girişimleri başlattı ve 11 yıl aradan sonra bakan düzeyinde ilk görüşme gerçekleşti. Buna karşı sadece yukarıdaki tarihsel bağlarımız olan 5 Ortadoğu ülkesi ile yaşanan krizler nedeniyle 100`lerce milyar dolarlık ekonomik zarar yanı sıra, büyük itibar kayıpları yaşanmıştır.

“HATALI DIŞ POLİTİKADA TELAFİ EDİLMEYEN 5 AĞIR MALİYET”

AKP`nin kriz yaşadığı ülkelerle, İkili ticarette milyarlarca dolarlık zararlar yaşandı. Lojistik, tarım, hizmet, imalat sektörlerimizin kaybı en az 200 milyar dolar oldu. Türk mallarına haksız ambargolar uygulandı. İnşaat başta olmak üzere özellikle Körfez ülkelerindeki pek çok firmamız krizlere sürüklendi, çalışan mühendis ve işçilerimiz ve aileleri mağdur oldu. Suriye ile sınır kapılarının yıllardır kapalı olması yüzünden, günde binlerce tır trafiğinin olduğu sınır ticaretimiz durdu. Sınırlar, Kaçakçılık çetelerine adeta teslim edildi. Devlet, kaçakçılık ekonomisi yüzünden ağır vergi kayıpları yaşadı.

Uzun yıllardır güçlü ekonomik bağlarımız olan Ortadoğu pazarıyla ticaret ve lojistik damarlarımız kesildi. Dolaylı transferlere mecbur bırakılmanın getirdiği ek lojistik maliyetleri yüzünden, sanayimizin ve ihracatçılarımızın rekabet gücü zayıfladı. Türkiye, Suriye iç savaşından, Suriye`den sonra en çok etkilenen ülke konumuna sürüklendi. 2014 yılından itibaren, Dünya`da en çok mülteciye ev sahipliği yapan ülke Türkiye oldu. En az 5 Milyon Suriyeli Sığınmacı, ülkemizde yaşamaya başladı. Şehirlerimizde güvenlik ve terör krizi derinleşti. Ekonomide kayıt dışılık arttı. Eğitim ve sağlık sistemimizin kapasitesi bu yükü kaldıramadı. Sığınmacı krizinden hem Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarımız hem de Suriyeli sığınmacılar etkilendi. Yanlış dış politika yüzünden karşımızda ittifaklar ve jeopolitik çemberler oluştu. Özellikle Doğu Akdeniz`de, ülkemizin çıkarları riske edildi. AKP`nin hatalı dış politikası yüzünden, Türkiye`nin Mavi Vatan tezlerinin meşruiyeti zarar gördü.

 SUUDİ ARABİSTAN

-28- 29 Nisan 2022 - Erdoğan, Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz El Suud`un daveti üzerine Suudi Arabistan`a gitti. Suudi Arabistan`da Veliaht Prens Selman ile bir araya geldi.

-22 Haziran 2022- Suudi Arabistan Krallığı Veliaht Prensi Muhammed bin Selman bin Abdülaziz El Suud Türkiye`ye resmî ziyarette bulundu.

BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ

-14 Şubat 2022 - Erdoğan, 9 yıllık aranın ardından Birleşik Arap Emirlikleri`ne gitti. Erdoğan`ın ziyareti kapsamında Türkiye-BAE arasında 13 anlaşma imzalandı.

-17 Mayıs 2022 - Erdoğan, BAE eski Devlet Başkanı merhum Şeyh Halife bin Zayed Al Nahyan`ın vefatı nedeniyle BAE`ye taziye ziyaretine gitti.

 MISIR

-20 Kasım 2022 -  Erdoğan Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi ile Katar`da görüştü.

İSRAİL

-09 Mart 2022 - İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Türkiye`ye resmi ziyarette bulundu. Herzog, 2008`den bu yana Türkiye`yi ziyaret eden ilk İsrailli lider oldu.

-25 Mayıs 2022 - Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İsrail`e gitti. Bu ziyaret Dışişleri Bakanı düzeyinde Türkiye`den İsrail`e 15 yıl sonra bir ilk oldu.

-20 Eylül 2022 - Erdoğan, New York`ta İsrail Başbakanı Yair Lapid ile görüştü.

-27 Ekim 2022 - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz`i kabul etti.

-27 Aralık 2022 -  İsrail Büyükelçisi Irit Lillian, Erdoğan`a güven mektubu sundu. Dört yıl aradan sonra yeniden karşılıklı büyükelçi atanmış olundu.

SURİYE

-27 Kasım 2022 - Erdoğan, “bizim Birleşik Arap Emirlikleri ile münasebetlerimiz gayet iyi bir konumda. Bundan sonraki süreçte nasıl Mısır ile bu iş yoluna girdiyse aynı şekilde Suriye ile de bu iş yoluna girebilir. Siyasette küslük olmaz.” dedi.

-28 Aralık 2022  - Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı Hakan Fidan, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Suriye Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas ve iki ülkenin istihbarat başkanlarıyla bir araya geldi. Moskova`daki görüşme, 11 yıl sonra iki ülke arasında gerçekleştirilen ilk üst düzey temas oldu.”