Mersinerji: Adaylık başvurunuzun olmadığını biliyorum ama biliyorsunuz ki bu işlerde illa ki başvuru olması gerekmiyor.

Talat Dinçer: Ben hep şuna inandım bir ihtiyaç varsa o da bizimle çözülüyorsa tamam. Ama bunlar hep sansasyonel. Biz otuz yılımızı verdik bu işe. Beni çok gazlayan oldu, vekiller geliyor bakan çağırıyor ama öyle olmaz bu işler.

Mersinerji: 70000 civarı üyeniz var değil mi? Yani böyle bir yerde olunca da bir milletvekilinin, bakanın söylemesi çok bir şey ifade etmiyor. Varsa zaten ihtiyaç birileri çıkar. Bu kadar insanın sorumluluğu var ona uygun davranılması lazım. Aksi de zaten olmaz. Siz de takip ediyorsunuzdur.

Talat Dinçer: Bilboardlar için 150 bin 200 bin lira paralar dönüyor, sokakta mı buluyorsunuz bu paraları? Tanınmayan insanlar kendilerini bilboardlar ile tanıtıyor ama tanınanlar da asıyor. Fikri Sağlar'ın, İstemihan Talay'ın, Vahap Seçer'in ne işi var bilboardlarda? Sen dört sene milletvekilliği yaparken kendini tanıtamadıysan bırak zaten bu işleri.

Mersinerji: Gündemi, yerel seçimleri değerlendirelim isterseniz. Ekonomiyi değerlendirelim.

Talat Dinçer: Türkiye genel olarak yerel seçimlere kitlenmiş durumda. Ama yerel seçime kitlenilirken ekonomi unutuldu. Gerek Mersin, gerek ülke geneli küçük esnaflar, orta ölçekli işletmeler gerçekten can çekişiyor. Faizler çok yükseldi, doların euronun dalgalanması özlellikle küçük esnafı çok etkiledi. Bizim küçük esnaf zaten küçük sermaye ile çakıştığı için en ufak bir olayda ağaç yaprağı gibi hemen sallanıyor, kökü sağlam değilse düşer zaten. İş yeri kapatmalar büyük oranda arttı. Ekonomi çok durgun. Küçük esnaf bankalara, fazilere yanaşamıyor. Faziler inanılmaz yükseldi. Zaten inanılmaz da bir rekabet var. Küçük esnaf bir yarış içersinde. Şimdi hal böyle olunca çaresizlikten bir çoğu bankalara yanaştı, çoğuna da kredi çıkmıyor zaten. Çıkanların da yüksek faiz baskısıyla ödemesi güçleşiyor. Böyle bir durumdayız. Önümüzü de göremiyoruz. Zaten doların euronun yükselmesiyle aracı kuruluşların fiyatları iyice yükseltti. Böyle olunca tabi.küçük esnafa fiyat indirimi yansımıyor. Yansımayınca insanlar ürün de alamıyor doğru dürüst. Böyle bir ortamın içerisinde yerel seçimlere doğru ilerliyoruz. Aslında her seçim döneminde KOSGEP'ten yardımlar, destekler olur piyasa biraz hareketlendirilirdi. Ama maaalesef her şey tekelleşti. KOSGEP'in yasasını da değiştirdiler. Eskiden tüm esnaf sanatkarlarımızı alırken şimdi sadece imalatçıyı aldılar gerisini kapsam dışı bıraktılar. Rakamları çok küçülttüler. Şimdi böyle olunca esnaf ne yapsın? Esnaf nereden destek alacak? Alacağı bir destek yok. Zaten her şey tekelleşti. Belediyenin yaptığı işler bile tekelleşti. Matbaacısı tekelleşti. Reklamcısı tekelleşti. Aklınıza ne gelirse her şey tekelleşti. Yani tabana yayılmıyor iş. Şimdi öyle olunca piyasada bir durgunluk oluştu. Biz esnaf kefaletler aracılığıyla biraz kredi vermeye çalışıyorduk, yukarıdan finansman kesildi. Dört aydır doğru dürüst finansman gelmiyor. 200 bin 300 binlik finansman gönderiyorlar, bekleyen dosya dört beş milyon. İnsanlar bekliyor. Şimdi onlar da haklı, bankaya bakıyorsun, piyasadan yüzde yirmi dört ile mevduat topluyorsun, e bunun yüzde onunu esnafa nasıl verebileceksin? Arada büyük bir sıkıntı var. Ekonomide çarklar durulmuş durumda, esnaf sanatkar yaşam mücadelesi veriyor fakat şu seçim olsa da ne olacaksa olsun diye de bekliyor. Dar gelirli zaten geçinemiyor. Umarım seçimden sonra bu durum düzelir, bazı tedbirler alınır, ekonomi akla gelir diye düşünüyorum. Ama şu ana kadar ekonomi pek fazla akla gelmedi.

Mersinerji: Suriyeliler kanayan bir yara oldu. Tedbirlerden bahsediyorsunuz ama ne olacak bu işin sonu?

Talat Dinçer: Suriyeliler ile ilgili biz bu göçü yönetemedik işin açıkcası. Dünyanın hiçbir yerinde dışarıdan gelen üç buçuk milyon insanın misafir değil kalıcı olması görülmemiştir. Biz burada kendimize göre bir düzen kurmuştuk. Sistemimiz vardı. Suriyeliler bir girdi, kuralsız bir şekilde girdi. Şu an bizim ekonominin çarklarını tamamen tersine döndürdüler. Haksız rekabet aldı başını gitti. Ticari faaliyetin içinde kuralı bozdun mu, kuralsızlık baş gösterir. Zaten bizim en büyük sıkıntımız kuralsızlık. En başından beri söylüyorum herkes her işi yapmamalı diye ama maalesef şimdi Suriyeliler gelince her binanın altı, her sokağın başı Suriyelilerden geçilmez oldu. Bu kadar insan işyeri kirası veriyor, vergi veriyor, adam çalıştırıyor, Bağkur ödüyor, SSK ödüyor, elektriğini suyunu ödüyor, yani bizim üzerimizde öyle bir yük var ki ve biz bu yükün altından nasıl kalkacağız derken Suriyelilerden hiçbir şey istenmiyor çoğunun şu an ruhsatı yok, çoğunun vergisi yok. İşte bunlar kuralsızlıktır, bunlar bizim sistemimizi bozdu, bunlara bir şekil getirmemiz lazım. Biz Suriye'den gelenleri bir çukura atın üstünü kapatın demiyoruz. Öyle bir sistem kurmalılar ki, Türkiye'de yıllardır ticaretin içinde olan insanların ticari hayatını bozmayacak şekilde çarkın içerisinde yavaş yavaş dahil edilebilir ama olmuyor. Böyle olunca da sıkıntılar kendini baş gösterdi emin olun her evde şu an üniversite bitirmiş binlerce çocuk var iş bekleyen. Dün biri geldi KPSS’de 84 puan almış, Hacettepe mezunu ve ataması yapılamıyor. İşte yani ülkemizin gerçeklerini önümüzde koymamız lazım. Kendi çocuklarımıza da iş bulmamız lazım, tamam misafirler baş tacı ama herkesin çalışabileceği alanlar olmalı ama her işi onlara endekslersen olmaz. Zaten ekonomi kötü bir de böyle haksız rekabet ortamı yapıldı mı esnafın üç kuruşluk kazancı varsa zaten o da düşüyor bir kuruşa, bir kuruş senin giderlerini bile karşılamıyor.

Mersinerji: Peki bu önümüzdeki dönemde yerel yönetimlerden ne bekliyorsunuz?

Talat Dinçer: Bizim işlerimizin büyük bir bölümü yerel yönetimlerden geçiyor ama yerel yönetimlerde aradığımızı bulamadık bugüne kadar. 25 yıldır 30 yıldır yerel yönetimden aradığımızı bulamadık. Ne proje getirsek hepsine taş koydular. Yerel yönetim çok önemli bir kentin gelişmesi için, düzeni için, ulaşım için, mimari için. Bütün yetkilerin bir arada toplandığı bir kurumdur yani yerel yönetim. Belediyeler özellikle Büyükşehir’de bugüne kadar hep muhalefet belediyeler olduğu için hükümetten zaten istediklerini alamadılar yani projeler hayata geçirilmedi. Hal böyle olunca bir kısır döngü içerisinde Mersin döndü durdu bugüne kadar. Daha ulaşım sorunu çözemedik. Mersin gibi yerde trafik sorunu varsa, bu kadar geniş bir alanda trafik sorunu yaşıyor isek bu yerel yönetimlerin başarısızlığıdır. Hala bu sorunlarla aşamadık.

Mersinerji: Peki buna çözüm öneriniz nedir?

Talat Dinçer: Hükümetin desteğini alacak güçlü bir yerel yönetime ihtiyacımız var. Yani hiçbir şeyde ilerleyemedik gördüğünüz gibi sanayide yerimizde sayıp duruyoruz, turizm zaten hiç yok, sahilleri mahvolmuş durumda. Mersin bugüne kadar hiçbir projeleriyle de ortaya çıkamadı. Havaalanı bitmedi, kazanlı kaldı öyle. Sahil yolumuz bitmedi kaç yıldır bunlarla cebelleşiyoruz. Yerel yönetimlerde gerçekten aklı başında, bu kent için bir şey yapabilecek, hizmet üretecek insanlara ihtiyacımız var.

Mersinerji: Balık çiftlikleri ile ilgili neler düşünüyorsunuz?

Talat Dinçer: Balık çiftlikleri ile ilgili bilgi kirliliği var açıkçası halkın çok bilgilendirildiğini düşünmüyorum. Şimdi burada olaya iki yönü ile bakmak lazım; ekonomi yönüyle bakmak lazım istihdam yönüyle bakmak lazım, bir de turizm yönüyle bakmak lazım. Turizm yönüyle baktığımızda balık çiftlikleri her ne kadar çok zararsız deseler de turizm açısından olumsuz bir iştir. Eğer turizmi düşünmüyorsan o zaman balık çiftlikleri ile ilgili çok daha değişik yatırımlara girilebilir. Ama nedir bu denizimiz kirletmeyecek şekilde ama turizm düşünüyorsan turizmi burada artırmak istiyorsan balık çiftliklerinin çok daha başka yerlere yapılması gerekiyor. Ben hep şunu görüyorum Mersin'de 3 kişi diyor olsun, 5 kişi diyor olmasın. Neden olsun söyleyen yok, neden olmasın onu da söyleyen yok. Böyle bir bilgi kirliliği var.

Mersinerji: Birlik olarak şu an istihdamdan bahsediyorsunuz ama kalifiye eleman da yok sıkıntı var. Bu konuyla ilgili sizin birlik olarak düşündüğünüz, yaptığınız, yapacağınız şeyler neler?

Talat Dinçer: Yaptığımız şeyler yetmiyor yani düşünün ki biz de 490 küsur meslek dalı var şimdi her meslekte eleman yetiştirmek bizim kurum olarak zaten mümkün değil. Ülke olarak eğitim sistemimizi köklü bir eğitim sistemi haline getiremedik, ülkenin ihtiyaçları doğrultusunda eleman yetiştiremedik, insan yetiştiremedik. Meslek liseleri çok çok önemli ama meslek liselerinin var olması her şey çözüyor mu çözmüyor. İçindeki eğitim öğretim de çok önemli. Ben de Meslek Lisesi mezunuyum. Bizim hayatımız okulda atölyede geçerdi. Biz haftanın büyük bir bölümünü atölyede geçirirdik, pratik üzerine yoğunlaşmıştık. Şimdi Meslek lisesinden çıkan çocuk tornavida tutmasını zor biliyor. Çırak eğitim sistemini geliştirmemiz lazım, bunu arttırmamız lazım. Bırak arttırmayı biz mevcuttu kaybettik. Çıraklık Eğitim Merkezinde eskiden bizim orada 2500-3000 öğrenci olurdu. Şimdi 200 öğrenci bulamıyoruz. Biz bu konuda bakanımızdan çok umutluyduk ama daha görmedik bir şey. Neden sistemi değiştirdiler 8 yıllık çıktı zaten çıraklık sisteminin önüne engel koydu. 4+4+4 çıktı, onun hiçbir yerinde çırak yok. Çıraklık sistemi bitti bizim iş yerinde eleman da bitti, şu anda yeni çırak yetişmiyor, yeni kalfa yok. Mevcut yerdekiler herhalde ömrünü tamamlarsa arkasından gelecek kimse yok. Yani şimdi biz kendimizi ara eleman yetiştirmeye çalışıyoruz ama bizim gücümüz yetmiyor. Dolayısıyla Milli Eğitim politikasını yeniden gözden geçirilmeli. Biz bunu çözemezsek bu ülkede önümüzdeki yıllarda tamamen sanatkarlık bitecek herkes ticaret ile uğraşacak.