CHP Genel Başkan Yardımcısı Aylin Yaman, aile hekimlerine yapılan maaş zammı ile aile sağlığı merkezlerinin giderleri için cari ödeneğin yetersiz olduğunu belirterek “Tüm yetkilileri öncelikle seyyanen artışın aile hekimleri için de yapılmasını gerektiren mevzuat değişikliğini yapmaya, cari ödeneğin gerçek enflasyon rakamları üzerinden artırılmasına, derhal koruyucu hizmetlerin kamucu binalarda ve kamucu anlayışla yönetilmesine ve bu noktada adım atılmasına davet ediyoruz” dedi.

CHP Sağlık ve Sosyal Politikalardan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve Ankara Milletvekili Aylin Yaman, Sağlıkta Dönüşüm Programı`nın birinci basamak sağlık sistemi üzerindeki etkilerine ilişkin dün TBMM`de basın toplantısı düzenledi. Yaman, konuya ilişkin şunları dile getirdi:

“Sağlık hizmetleri, koruyucu, tedavi edici ve rehabilite edici hizmetler olarak 3 grupta değerlendirilir. Koruyucu sağlık hizmetleri ise kendi içinde, çevreye yönelik ve kişiye yönelik koruyucu hizmetler olmak üzere iki grupta değerlendirilir. Çevreye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri, temiz suya ulaşımdan hava kirliliği ile mücadeleye, gıda güvenliğinden konut sağlığına, güvenli ulaşıma kadar geniş bir yelpazede hizmet alanı sunar. Bu nedenle, kamu kurumlarının ve yerel yönetimlerin görev alanı içindedir. Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ise bağışıklama, hijyen, aile planlaması, kronik hastalık takibi, kanser tarama programları, gebe takibi, bebek ve çocuk izlemi, yaşlı izlemi, sağlık okuryazarlığına katkı sunmak gibi, bireyin sağlıklı kalma halini yönetir. Hastalıkların erken yakalanmasını sağlayan görevler bütünüdür. Sağlık hizmetinin basamaklandırılarak tariflemesinde ise koruyucu sağlık hizmetleri, birinci basamak sağlık hizmeti olarak adlandırılır.

“BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK HİZMETLERİ KAMUCU BİR YAKLAŞIMLA SUNULMALIDIR”

Dünya Sağlık Örgütü ve tüm kabul gören uluslararası belgelerde, sağlık temel bir hak olarak görülür. CHP`nin sağlık hizmet sunumu anlayışı da bu yaklaşımla, kısacası sağlığın tüm vatandaşlar için temel bir hak olduğu anlayışı ile ifade edilir. Birinci basamak sağlık hizmetleri, toplumsal eşitlik ilkesine dayalı olarak sunulması gereken, kapsayıcı, kesintisiz, ulaşılabilir, diğer basamaklarla entegre bir hizmet olmalıdır ve yetkin kadrolarla, ekip anlayışı içinde ve kamucu bir yaklaşımla sunulmalıdır. Günümüzde 1. basamak sağlık hizmetlerinin çoğu kamu binalarının dışında, kiralanmış binalarda hizmet vermektedir. Benzer bir durum bu binalardaki demirbaş, yazılım, donanım ve sarf malzemeleri için de geçerlidir.

“TÜRKİYE`DE 100 BİN KİŞİYE 217 HEKİM DÜŞMEKTE. AVRUPA BİRLİĞİ ORTALAMASI 397 HEKİM”

Son 20 yılda, 1. basamağa başvuru sayısı 3 kat artmış olmasına rağmen pratisyen hekim ya da aile hekimi sayısı son 20 yılda sadece 1,7 kat artmıştır. Türkiye`de 100 bin kişiye 217 hekim düşmekte. Oysa Avrupa Birliği ortalaması 397 hekim olarak bilinmektedir. Aynı şekilde diğer sağlık çalışanları için de sayısal yetersizlik söz konusu. Özellikle hemşireliğe vurgu yapmak isterim; bizde 100 bin kişiye düşen 343 sayısını görüyorsunuz. Oysa OECD ülkelerinde 942 hemşire gibi bir sayıdan söz ediyoruz. 3 bin 306 nüfus düşüyor bir aile hekimine, bu da işin sürdürülemez olduğunun bir kanıtı aynı zamanda. AB ortalaması ileri ülkelerde bu nüfusun bin 500 ile 2 bin arasında olduğunu görüyoruz.

“TÜRKİYE`DE NÜFUSUN YÜZDE 36`SI 1. BASAMAĞA GİDERKEN BİR YILDA YÜZDE 64`Ü 2. VE 3. BASAMAĞA YIĞILMAKTA”

Aile hekiminin görev alanına düşen 15 yaş üstü kadınlarda smear alımında toplumun yüzde 61 küsuru hiç smear aldırmıyor, mamografide ise yüzde 65`i hiçbir şekilde tarama amaçlı mamografi yaptırmıyor. Toplumun yüzde 56,1`i obez ve obez öncesi olarak tanımlanmakta. Neredeyse toplumun yüzde 50`si bazı noktalarda çok daha vahim mesela grip aşısı sadece yüzde 2`ye uygulanmakta. Toplumun yüzde 50`sinin bu tür koruyucu uygulamalardan hiç faydalanmadığını görüyoruz. Tüm bu yoğunluğa rağmen, 1. basamakla 2. ve 3. basamak arasında çarpık bir başvuru oranı olduğunu görüyoruz. Türkiye`de nüfusun yüzde 36`sı 1. basamağa giderken bir yılda yüzde 64`ü 2. ve 3. basamağa yığılmakta. Nitelikli aile hekimi ve aile sağlığı merkezi sayısını artırarak hem 2. ve 3. basamağa yığılı artıracağız hem de daha maliyet etkin bir çalışma yürütme şansımız olacak aslında.

“AİLE HEKİMLERİ, YAŞANAN TÜM ZAMLARLA MÜCADELE ETMEKTE”

Son torba yasada aile hekimlerine sunulan maaş artışı ve cari ödenek artışının bunları karşılamakta yetersiz olduğunu görüyoruz.  Son dört yılda kiralara yapılan zam yüzde 600`leri aşmış durumda. Asgari ücret artışı yine bu yüzde 600`lerde ama baktığını zaman seyyanen artıştan bile faydalanamayan aile hekimleri cari ödeneğin de sadece memur zamlarına endekslenen yüzde 17`lik bir artışla, bu artışlarla mücadele halinde. Şu anda çok ciddi bir kira krizi yaşanıyor ülkede. Aile sağlığı merkezleri bu noktada kapanma noktasına gelmiş durumda. Ödenemeyen kiralar, artan asgari ücretlerle cari ödeneğin yetmemesi ve aile hekimini cepten bu ödemeleri takviye etmesi, tıbbi sarflarda ve kalibrasyonlarda ciddi karşı karşıya kaldıkları artışlar, artık bu hizmeti verememe noktasına gelmiş durumda.

“TÜM YETKİLİLERİ, SEYYANEN ARTIŞIN AİLE HEKİMLERİ İÇİN DE YAPILMASINI GEREKTİREN MEVZUAT DEĞİŞİKLİĞİNİ YAPMAYA, CARİ ÖDENEĞİ GERÇEK ENFLASYON ÜZERİNDEN ARTIRMAYA DAVET EDİYORUZ”

Sağlık sisteminde yaşanan sıkıntıların üzerine, bir de aile sağlığı merkezlerinde finansman ve ödeme zorluğu eklenmiş; birçok aile sağlığı merkezi kapanma noktasına gelmiş, hekimler, özel sektöre kaymaya başlamıştır. Sonuç, hiç şüphesiz ki halk sağlığı tehlikesi ve zaten 2-3. basamağa yığılmış olan hastaların, daha uzun süreler beklemesi, daha fazla hastaneyi ziyaret etmesi, sağlık çalışanlarının daha fazla tükenmesi, tırmanan şiddet vakaları ve tabii ki maliyet artışıdır. Tüm yetkilileri öncelikle seyyanen artışın aile hekimleri için de yapılmasını gerektiren mevzuat değişikliğini yapmaya, cari ödeneğin gerçek enflasyon rakamları üzerinden artırılmaya, ama daha önemlisi derhal koruyucu hizmetlerin kamucu anlayışla ve kamucu binalarda yönetilmeye ve bu noktada adım atmaya davet ediyoruz.”