(ANKARA) - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) "istatistiklerle Yaşlılar, 2024" verilerini açıkladı. Buna göre yaşlı nüfus olarak kabul edilen 65 ve daha yukarı yaştaki nüfus, 2019 yılında 7 milyon 550 bin 727 kişi iken son beş yılda yüzde 20,7 artarak, 2024 yılında 9 milyon 112 bin 298 kişi oldu. Verilere göre, Türkiye`de 1 milyon 750 bin 900 yaşlı tek başına yaşıyor. Yaşlıların yüzde 23,3`ü yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında. Çalışan yaşlı nüfusun 2023 yılında yüzde 57,7`si tarım sektöründe yer aldı. Yaşlıların yüzde 85,7`si telefon kullanabiliyor, yüzde 55,1`i alışverişini kendi yapabiliyor, yüzde 61,1`i yemeğini kendi hazırlayabiliyor, yüzde 76,6`sı ev temizliğini, yüzde 86,5`i kendi başına banyo yapabiliyor. Yaşlıların yüzde 89,5`i kendi başına giyinebiliyor, yüzde 92,1`inin kendi başına tuvalete gidebiliyor.  

TÜİK`in açıkladığı verilere göre, yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı ise 2019 yılında yüzde 9,1 iken, 2024 yılında yüzde 10,6`ya yükseldi. Yaşlı nüfusun 2024 yılında yüzde 44,6`sını erkek nüfus, yüzde 55,4`ünü kadın nüfus oluşturdu. Nüfus projeksiyonlarının demografik göstergelerdeki mevcut yapının devam edeceğini varsayan ana senaryosuna göre yaşlı nüfus oranının 2030 yılında yüzde 13,5, 2040 yılında yüzde 17,9, 2060 yılında yüzde 27,0, 2080 yılında yüzde 33,4 ve 2100 yılında yüzde 33,6 olacağı öngörüldü. Doğurganlık göstergelerindeki hızlı düşüş eğiliminin devam edeceğini varsayan düşük senaryoya göre yaşlı nüfus oranının 2030 yılında yüzde 13,5, 2040 yılında yüzde 18,2, 2060 yılında yüzde 28,8, 2080 yılında yüzde 38,5 ve 2100 yılında yüzde 42,8 olacağı öngörüldü.

Yaşlı nüfusun yüzde 63,4`ünün 65-74 yaş grubunda yer aldığı görüldü

Yaşlı nüfus yaş grubuna göre incelendiğinde, 2019 yılında yaşlı nüfusun yüzde 62,8`inin 65-74 yaş grubunda, yüzde 28,2`sinin 75-84 yaş grubunda ve yüzde 9,1`inin 85 ve daha yukarı yaş grubunda yer aldığı görülürken, 2024 yılında yüzde 63,4`ünün 65-74 yaş grubunda, yüzde 28,8`inin 75-84 yaş grubunda ve yüzde 7,8`inin 85 ve daha yukarı yaş grubunda yer aldığı görüldü. Yaşlı nüfusun yüzde 0,1`ini oluşturan 100 yaş ve üzerindeki yaşlı kişi sayısı, 2024 yılında 7 bin 632 oldu.

Yaşlı bağımlılık oranı 2024 yılında yüzde 15,5 oldu

Çalışma çağındaki yüz kişiye düşen yaşlı sayısını ifade eden yaşlı bağımlılık oranı, 2019 yılında yüzde 13,4 iken bu oran 2024 yılında yüzde 15,5`e yükseldi. Nüfus projeksiyonlarının demografik göstergelerdeki mevcut yapının devam edeceğini varsayan ana senaryosuna göre yaşlı bağımlılık oranının 2030 yılında yüzde 19,5, 2040 yılında yüzde 26,5, 2060 yılında yüzde 45,5, 2080 yılında yüzde 61,9 ve 2100 yılında yüzde 61,6 olacağı öngörüldü.

Türkiye, yaşlı nüfus oranına göre sıralamada 194 ülke arasında 75. sırada yer aldı

Birleşmiş Milletler dünya nüfus tahminlerine göre, 2024 yılı için dünya nüfusunun 8 milyar 161 milyon 972 bin 573 kişi, yaşlı nüfusun ise 833 milyon 480 bin 764 kişi olduğu tahmin edildi. Bu tahminlere göre, dünya nüfusunun yüzde 10,2`sini yaşlı nüfus oluşturdu. En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ilk üç ülke sırasıyla yüzde 36,2 ile Monako, yüzde 29,8 ile Japonya ve yüzde 24,6 ile İtalya oldu. Türkiye, 194 ülke arasında 75. sırada yer aldı.

Yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu il Sinop oldu

Yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu il, 2024 yılında yüzde 20,8 ile Sinop oldu. Bu ili yüzde 20,2 ile Kastamonu, yüzde 19,1 ile Giresun izledi. Yaşlı nüfus oranının en düşük olduğu il ise yüzde 3,7 ile Şırnak oldu. Bu ili yüzde 4,3 ile Hakkari, yüzde 4,4 ile Şanlıurfa izledi.

Bir birey 65 yaşına ulaştığında yaşaması beklenen ortalama ömür 17,4 yıl oldu

Hayat Tabloları, 2021-2023 sonuçlarına göre doğuşta beklenen yaşam süresi Türkiye geneli için 77,3 yıl, erkekler için 74,7 yıl ve kadınlar için 80,0 yıl oldu. Genel olarak kadınlar erkeklerden daha uzun süre yaşamakta olup, doğuşta beklenen yaşam süresi farkı 5,3 yıl oldu. Türkiye`de 65 yaşına ulaşan bir kişinin beklenen yaşam süresi ortalama 17,4 yıl oldu. Erkekler için bu sürenin 15,7 yıl, kadınlar için 19,0 yıl olduğu gözlendi. Diğer bir ifade ile 65 yaşına ulaşan kadınların erkeklerden ortalama 3,3 yıl daha fazla yaşayacağı tahmin edildi. Beklenen yaşam süresi 75 yaşında 10,5 yıl iken 85 yaşında 5,5 yıl oldu.

Yaklaşık her 4 haneden birinde en az bir yaşlı fert bulunduğu görüldü

Türkiye`de 2024 yılında toplam 26 milyon 599 bin 261 haneden 6 milyon 726 bin 583`ünde yaşlı nüfus olarak tanımlanan, 65 ve daha yukarı yaşta en az bir fert bulunduğu görüldü. Diğer bir ifadeyle, hanelerin yüzde 25,3`ünde en az bir yaşlı fert yaşadığı görüldü.

Türkiye`de 1 milyon 750 bin 900 yaşlının tek başına yaşadığı görüldü

En az bir yaşlı fert bulunan 6 milyon 726 bin 583 hanenin 1 milyon 750 bin 900`ünü tek başına yaşayan yaşlı fertler oluşturdu. Bu hanelerin yüzde 74,0`ını yaşlı kadınlar, yüzde 26,0`ını ise yaşlı erkekler oluşturdu. En az bir yaşlı fert bulunan haneler içinde tek kişilik yaşlı hanehalkı oranının en yüksek olduğu il, 2024 yılında yüzde 34,4 ile Balıkesir oldu. Bu ili yüzde 34,1 ile Çanakkale, yüzde 34,0 ile Burdur izledi. Bu oranın en düşük olduğu il ise yüzde 8,0 ile Hakkari oldu. Bu ili yüzde 13,6 ile Batman, yüzde 14,9 ile Van izledi.

Okuma yazma bilen yaşlı nüfus oranı 2023 yılında yüzde 87,5 oldu

Yaşlı nüfus içinde okuma yazma bilenlerin oranı 2019 yılında yüzde 83,1 iken 2023 yılında yüzde 87,5 oldu. Okuma yazma bilmeyen yaşlı nüfus oranı 2019 yılında yüzde 16,9 iken 2023 yılında yüzde 12,5 oldu. Okuma yazma bilmeyen yaşlı kadınların oranının 2023 yılında yaşlı erkeklerin oranından 6 kat fazla olduğu görüldü. Okuma yazma bilmeyen yaşlı kadınların oranı yüzde 19,9 iken yaşlı erkeklerin oranı yüzde 3,3 oldu.

Yaşlı nüfus eğitim durumuna göre incelendiğinde, 2019 yılında yaşlı nüfusun yüzde 45,5`i ilkokul mezunu, yüzde 7,3`ü ortaokul veya dengi okul/ilköğretim mezunu, yüzde 7,5`i lise veya dengi okul mezunu, yüzde 7,0`ı yükseköğretim mezunu iken 2023 yılında ilkokul mezunu olanların oranı yüzde 46,7, ortaokul veya dengi okul/ilköğretim mezunu olanların oranı yüzde 9,7, lise veya dengi okul mezunu olanların oranı yüzde 9,7, yükseköğretim mezunu olanların oranı ise yüzde 8,7 oldu.

Eşi ölmüş yaşlı kadınların oranı, eşi ölmüş yaşlı erkeklerin oranının 4 katı oldu

Yaşlı nüfus yasal medeni duruma göre incelendiğinde, cinsiyetler arasında önemli farklılıklar olduğu görüldü. Yaşlı erkek nüfusun 2024 yılında yüzde 1,4`ünün hiç evlenmemiş, yüzde 83,7`sinin resmi nikahla evli, yüzde 4,0`ının boşanmış, yüzde 10,8`inin eşi ölmüş olduğu görülürken yaşlı kadın nüfusun yüzde 2,8`inin hiç evlenmemiş, yüzde 46,9`unun resmi nikahla evli, yüzde 4,6`sının boşanmış, yüzde45,7`sinin ise eşi ölmüş olduğu görüldü.

Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olan yaşlıların oranı yüzde 23,3 oldu

Yoksulluk ve yaşam koşulları istatistiklerine göre 2024 yılında toplam nüfusun yüzde 29,3`ünün yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında iken yaşlı nüfus için bu oranın yüzde 23,3 olduğu görüldü.

Yaşlı nüfusun işgücüne katılma oranı 2023 yılında yüzde 12,2 oldu

İşgücü istatistiklerine göre, işgücüne katılma oranı 2019 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus için  yüzde 53,0 iken 2023 yılında yüzde 53,3 oldu. Bu oran yaşlı nüfus için 2019 yılında yüzde 12,0 iken 2023 yılında yüzde 12,2 oldu. İşgücüne katılma oranı cinsiyete göre incelendiğinde, bu oran yaşlı erkek nüfusta 2023 yılında yüzde 20,0 iken yaşlı kadın nüfusta yüzde 6,1 oldu. Yaşlı nüfustaki işsizlik oranının 2019 yılında yüzde 3,1 iken 2023 yılında yüzde 2,7 olduğu görüldü.

Çalışan yaşlı nüfusun 2023 yılında yüzde 57,7`si tarım sektöründe yer aldı

İşgücü istatistiklerine göre, istihdam edilen yaşlı nüfusun sektörel dağılımı incelendiğinde, 2023 yılında yaşlı nüfusun yüzde 57,7`sinin tarım, yüzde 32,1`inin hizmetler, yüzde 7,3`ünün sanayi, yüzde 2,8`inin ise inşaat sektöründe yer aldığı görüldü.

Görmede çok zorlanan ya da hiç göremeyen yaşlıların oranı yüzde 10,1 oldu

Türkiye Yaşlı Profili Araştırması, 2023 sonuçlarına göre işlevsel zorluk çeken (çok zorlanan ya da hiç yapamayan) yaşlılar incelendiğinde, görmede zorluk çeken yaşlıların oranının yüzde 10,1, duymada zorluk çekenlerin oranının yüzde 10,6, konuşmada zorluk çekenlerin oranının ise yüzde 2,2 olduğu görüldü. Yürüme, merdiven çıkma veya inmede zorluk çeken yaşlıların oranı yüzde 27,1, bir şeyler taşıma veya tutmada zorluk çekenlerin oranı yüzde 29,7, yaşıtlarına göre öğrenme, basit dört işlem yapma, hatırlama veya dikkatini toplamada zorluk çekenlerin oranı ise yüzde 13,8 oldu. Görmede zorluk çeken yaşlı erkeklerin oranı yüzde 8,4 iken yaşlı kadınların oranı yüzde 11,4 oldu. Duymada zorluk çeken yaşlı erkeklerin oranı yüzde 10,0 iken yaşlı kadınların oranı yüzde 11,0, konuşmada zorluk çeken yaşlı erkeklerin oranı yüzde 2,0 iken yaşlı kadınların oranı yüzde 2,3 oldu. Yürüme, merdiven çıkma veya inmede zorluk çeken yaşlı erkeklerin oranı yüzde 18,2 iken yaşlı kadınların oranı yüzde 34,3, bir şeyler taşıma veya tutmada zorluk çeken yaşlı erkeklerin oranı yüzde19,9 iken yaşlı kadınların oranı yüzde 37,5 oldu. Yaşıtlarına göre öğrenme, basit dört işlem yapma, hatırlama veya dikkatini toplamada zorluk çeken yaşlı erkeklerin oranı yüzde 8,7 iken yaşlı kadınların oranı yüzde 18,0 oldu.

Yaşlılar 2023 yılında en fazla dolaşım sistemi hastalıklarından hayatını kaybetti

Ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerine göre, 2023 yılında ölen yaşlıların yüzde 40,0`ı dolaşım sistemi hastalıkları nedeniyle hayatını kaybetti. Bu hastalığı ikinci sırada yüzde 16,4 ile solunum sistemi hastalıkları, üçüncü sırada yüzde 13,9 ile iyi huylu ve kötü huylu tümörler takip etti. Ölüm nedenleri cinsiyete göre incelendiğinde, cinsiyetler arası en büyük farkın iyi huylu ve kötü huylu tümörlerde olduğu görüldü. İyi huylu ve kötü huylu tümörler nedeniyle hayatını kaybeden yaşlı erkeklerin oranı yüzde 17,9 iken yaşlı kadınların oranı yüzde 9,8 oldu.

Alzheimer hastalığından ölen yaşlıların oranı 2023 yılında yüzde 3,2 oldu

Ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerine göre, Alzheimer hastalığından hayatını kaybeden yaşlıların sayısı, 2019 yılında 13 bin 599 iken 2023 yılında 11 bin 464 oldu. Alzheimer hastalığından ölen yaşlıların oranı 2019 yılında yüzde 4,3 iken bu oran 2023 yılında yüzde 3,2 oldu. Alzheimer hastalığından ölen yaşlıların oranı cinsiyete göre incelendiğinde, 2023 yılında Alzheimer hastalığından ölen yaşlı erkeklerin oranı yüzde 2,3 iken yaşlı kadınların oranı yüzde 4,1 oldu.

Alışverişini kendi yapabilen yaşlıların oranı yüzde 55,1 oldu

Türkiye Yaşlı Profili Araştırması, 2023 sonuçlarına göre Lawton-Brody Enstrümental Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeğinde yer alan bileşenler kapsamında yaşlıların günlük aktiviteleri yapabilme durumları incelendiğinde, yaşlıların yüzde 85,7`sinin telefon kullanabildiği, yüzde 55,1`inin alışverişini kendi yapabildiği, yüzde 61,1`inin yemeğini kendi hazırlayabildiği, yüzde 76,6`sının ev temizliği yapabildiği görüldü. Yaşlıların yüzde 72,8`inin çamaşır yıkayabildiği, yüzde 76,3`ünün yolculuk yapabildiği, yüzde 85,5`inin ilaçlarını kendi başına kullanabildiği, yüzde 74,0`ının parasal işlerini yapabildiği görüldü.

Kendi başına banyo yapabilen yaşlıların oranı yüzde 86,5 oldu

KATZ Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeğinde yer alan bileşenler kapsamında yaşlıların günlük aktiviteleri yapabilme durumları incelendiğinde, yaşlıların yüzde 86,5`inin kendi başına banyo yapabildiği, yüzde 89,5`inin kendi başına giyinebildiği, yüzde 92,1`inin kendi başına tuvaletini yapabildiği görüldü. Yaşlıların yüzde 92,1`inin kendi başına yataktan kanepeye geçebildiği, yüzde 83,1`inin tuvaletini tutabildiği, yüzde 95,2`sinin yemeği kendi başına yiyebildiği görüldü.

Evde bakım desteğine ihtiyacı olan 65 ve daha yukarı yaştaki kişilerin oranı yüzde 16,4 oldu

Evde bakım desteğine ihtiyacı olan 65 ve daha yukarı yaştaki kişilerin oranı 2023 yılında yüzde 16,4 oldu. Bu oran yaşlı erkeklerde yüzde 12,3 iken yaşlı kadınlarda yüzde 19,6 oldu. Evde bakım desteğine ihtiyacı olan 65-74 yaş grubundaki kişilerin oranı yüzde 10,5 iken 75 ve daha yukarı yaştaki kişilerin oranı yüzde 26,9 oldu.

Torunu olup bakımıyla ilgilenen yaşlıların oranı yüzde 9,7 oldu

Torunu olup bakımıyla ilgilenen yaşlıların oranı yüzde9,7 iken bu oran yaşlı erkekler için yüzde 8,8, yaşlı kadınlar için yüzde 10,3 oldu. Torunu olup bakımıyla ilgilenen yaşlılardan, yüzde 64,4`ü her gün, yüzde 12,9`u hafta içi her gün, yüzde 10,6`sı bazen, yüzde 7,8`i hafta içi birkaç gün ve yüzde 4,2`si hafta sonu torun bakımıyla ilgilendi.

İnternet kullanan yaşlı bireylerin oranı 2024 yılında yüzde 46,9 oldu

Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre, İnternet kullanan 65-74 yaş grubundaki bireylerin oranı 2019 yılında yüzde 19,8 iken bu oran 2024 yılında yüzde 46,9`a yükseldi. İnternet kullanan yaşlı bireyler cinsiyete göre incelendiğinde, erkeklerin kadınlardan daha fazla İnternet kullandığı görüldü. İnternet kullanan yaşlı erkeklerin oranı 2024 yılında yüzde 55,3 iken yaşlı kadınların oranı yüzde39,3 oldu.