Haber: EDDA SÖNMEZ - Kamera: FAHRETTÝN ÖZTÜRK 

19 yýllýk matematik öðretmeni Banu Ömür Çölaþan, aldýðý mühendislik ve tiyatro eðitimlerini birleþtirerek tasarladýðý matematik oyunuyla Avrupa 7. Uluslararasý Eðitsel Oyunlar Yarýþmasý`nýn 5 finalistinden biri olarak Danimarka`ya davet edildi. Türkiye Biliþim Vakfý`nýn Kod Ödülleri Yarýþmasý`na da katýlan Banu Ömür Çölaþan, JAMP adýný verdiði oyununun demosunu mobil dünyaya da taþýdý.

Ýstanbul Milli Eðitim Müdürlüðü`nün Bütünleþik Öðrenme Projesi`nin (STEM) Harezmi Modeli uygulayýcý öðretmenlerinden Banu Ömür Çölaþan, öðrencilerin matematik korkusunu yenmek için mobil bir oyun geliþtirdi. Milli Eðitim Müdürlüðü Öðretmen Akademileri Oyun Tasarým Akademisi`nde de öðrenci olan Çölaþan, kendi çabalarýyla dramayý da içine katarak Matematikya Macerasý – Mateatral isimli bir tiyatro oyunu ve JAMP-Cebirsel Magnet Yapboz adlý mobil oyun tasarladý. 

Oyunun içgüdüsel bir ihtiyaç olduðunu ve en önemli öðrenme engeli olan kaygýyý ortadan kaldýrýp kendiliðinden öðrenmeyi saðladýðýný söyleyen Çölaþan, projeleriyle ilgili ANKA Haber Ajansý`na þunlarý anlattý:

SINIF ÝÇÝ PERFORMANS YAPTIRMAYA BAÞLADIM:“Yýldýz Teknik Üniversitesi Matematik Mühendisliði bölümünden mezunum. Öðretmenliðe baþladýktan sonra da hep uygulamalý matematik ve üniversite döneminde de tiyatroyla ilgilenmiþtik, Yýldýz Üniversitesi oyuncularýnda yine. Bununla ilgili hep böyle oyunla korkutucu olan bu dersi daha sevilir ve anlaþýlýr hale getirmek için birtakým çabalarda bulunduðumu gördüm. Bu ilginç aslýnda. 2006`da müfredat deðiþikliðiyle birlikte bu cebirsel modelleme bizim konularýmýz arasýna girdi. Muhtemelen eðitim çýkýþým sebebiyle çok keyifle bunu yaptýrmaya baþladým. Önce çizdiriyordum. Tabii düzgün çizemiyor çocuklar. O zaman ben bunu ne yapsam ne yapsam sadece modellemeyi gösterirken. El iþ kaðýtlarý gibiydi, renkli kaðýtlara, þablonlara kestirip yaptýrýp sýnýf içi performans yaptýrmaya baþladým.

NE YAPTIKLARININ FARKINDA DEÐÝLLERDÝ: Sonra aslýnda kýzýmýn doðumundan sonra oyunun ne kadar gerekli ve önemli olduðunu daha çok anlayýnca burada bir oyunlaþtýrma yapýlabileceði, o oyunlaþtýrma da popüler hale geldi. Artýk okuduðumuz bir þey haline geldi. Bunun yapboza benzediðini keþfettim ve bu magnetleri kullanarak bir materyal, yaptýrdým. Sonra sýnýfa girdiðimde de çocuklara dedim ki ‘bugün ders yapmýyoruz, oyun oynayacaðýz`. Tabii çok sevindiler. Normalde 7-8 saatte anlatabileceðim konuyu gürültülü, coþkulu, çok eðlenceli bir ders. Onlarý takýmlara böldük. Tabii yýllar içinde bu olgunlaþmýþ benim içimde. Ýki basit kurala indirgeyip yapboz yapacaklarýný söyledim ve iki saatte anlaþýldý. Hatta çok ilgisiz öðrenciler bile modelle mesela oyun denince bunu yaptýlar. Ýlk önce ne yaptýklarýnýn farkýnda deðillerdi ama oyunu oynadýkça aslýnda üç terimli bir ifadenin geometrik anlamýnýn aslýnda alan olduðunu, çarpanlara ayýrmanýn da kenarlarýna bakarak alan formülünü yazmak olduðunu fark ettiler.

MOBÝL OYUNA DÖNÜÞTÜ: Ben de yýllar içinde þunu anladým ki biz bilgiyi hep böyle yüklemeye çalýþýyoruz. Bunlarýn hepsini önce anlatýyoruz. Sonra o çocuðun onunla bir þey yapmasýný bekliyoruz. Evet iyi ve ilgili olanlar matematiðe bunu yapabiliyor ama diðerleri uzaktan bakýyorlar ve daha çok korkuyorlar. Oyunla bu en önemli öðrenme engeli olan kaygýyý ortadan kaldýrýnca öðrenme kendiliðinden gerçekleþiyor zaten. Çok ilginç mesela yýl boyunca hiç sorduðum sorulara yazýlýlarda cevap veremese bile bir cebirsel modelleme yazan öðrencilerim oldu benim gerçekten. Anladýklarýnýn farkýndaydým. Bu da çok önemli bir þey. Modelleme son yýllarda daha da gündemde. Yani o yaptýðýnýz iþlemin aslýnda hayattaki karþýlýðýnýn ne olduðunu görmek, ona dokunmak çok önemli. Ýþte zaman içinde de mobil oyuna kadar ilerledi.

ANA SPONSORUM ANNEM: Store marketlerde, iOS`da ve Android`de þu anda mevcut. ‘Jump` adý. Niye yabancý bir isim diye sorarsanýz, yurt dýþýnda bir yarýþmaya katýldým ben. Oyun tabanlý öðrenme kongresi. Tesadüfen rastladýðým bir þeydi. 13 yýldýr yapýlýyor. 40 Avrupa ülkesi katýlýyor. 7`inci eðitsel oyunlar yarýþmasý vardý. Ben bu oyunu bir deneyeyim bakalým ne olacak diye baþladým ve dünya çapýndaki beþ finalistten biri olarak Danimarka`ya davet edildim. Odense þehrinde yapýldý, 2019`da pandemi öncesinde. Odense ilginç bir þehir. Andersen`in, bizim çocukluðumuzun masallarýn þehri Andersen`in doðduðu þehir. O anlamda da anlamlýydý. Orada 3 gün geçirdik. Çok güzel geri bildirimler aldýk. Ben de ülkemi temsil etme fýrsatý buldum böylece. Orada aldýðým geri bildirimlerle ve heyecanla dönüþte de Türkiye Biliþim Vakfý`nýn kod ödülleri yarýþmasý vardý yine öðretmenlere yönelik. Yine böyle küçük bir yatýrým, kendi birikimlerim, ana sponsorum annemin desteðiyle böyle bir küçük grupla ve arkadaþlarýmla mobil oyunun demosunu yaptýk. Yine katýlma hakký kazandý ama hemen ardýndan pandemi girdi.

TAMAMEN ÜCRETSÝZ: Yine de devam ettik uzaktan eðitimler, nasýl geliþtirilebilir? Bununla ilgili neler yapýlabilir? Bunun üzerine düþünmeye baþladým. En sonunda da iþte store marketlerde yayýnlandý. Ücretsiz eðitim içeriði olarak incelenip oynanabilir. Bütün öðrenciler bu þekilde oynarsa, korkmadan kendi öðrenme engellerini kaldýrmýþ olarak bunu bir matematik iþlemi deðil de oyun olarak ele alýrlarsa týpký tetris gibi. Basit bir modelleme iþlemini sürekli tekrarlayarak aslýnda çok zor bir matematiksel fonksiyonu oyun fonksiyonu haline getirmiþ oluyoruz. Bu da benim böyle yýllar içinde öðretmenliðim, eðitimim hepsinin süzülmüþ bir özeti haline geldi. Bu da benim eserim oldu yani.

TÝYATRODAN VAZGEÇMEDÝK: Yýldýz Üniversitesi`nde çok köklü bir tiyatro kulübümüz vardý. Hatta Hamdi Alkan da bizim okulumuzdan mezundur ve o bizim hocamýzdý o sene. Büyükler alttakilere destek olurlardý. Onun yazdýðý bir oyun vardý. Yüksek matematikten kalan bir öðrencinin dramý. Tabii üniversite koþullarýnda. Ben öðretmenliðe baþladýktan sonra matematiðin ne kadar korkunç algýlandýðýný fark edince hep aklýmda bu vardý. Benim de oynadýðým bir oyundu. Ya bunun hikayesini ilköðretime uyarlayýp sorduðum sorularý da içine yedirerek böyle maceravari sorularý cevapladýkça tekrar ne bileyim kabusundan uyanýp dünyaya geri döneceði bir oyun haline getirebilir miyim diye. Öyle bir metin yazdým. Öðrencilerden de destek istedim. Bayaðý 6`ýncý sýnýfta o sene sorduðum sorularý oyunun içine yerleþtirdim. Hatta bu sene burada gördüðünüz öðrenciler o oyunun bir önceki sahnelemesini izleyerek geldiler ve ben ne kadar faydalý olduðunu gördüm. Yani oradan da onlarýn matematiðe karþý ne bir olumlu tutumlarý oluþtu. Böyle bir metin var elimde. Onu 3- 4 yýlda bir uygun gruplar buldukça sahnelemeye çalýþýyorum.

DAHA ÇOK KÝÞÝYE ULAÞACAK: Oyunla iliþkim ilk tiyatroyla baþladý. Bunun önemini fark ettim. Ne kadar iþe yaradýðýný gördükçe de en son bu artýk günümüzün kaçýnýlmaz sonu. Verimli bir eðitsel oyun olsun. Artýk mobil uygulamalar pandemiyle birlikte ne kadar çok internette vakit geçirdiðimizi göz önüne alýnýrsa bu þekilde öðrencilere ulaþmaya çalýþýyorum. Aslýnda sadece öðrencilerin yetiþkinlerin de oynayabileceði bir oyun olmasýný istedim ben bunun. Bir yandan da küresel iklim krizine deðiniyor. En azýndan bununla ilgili bir farkýndalýk yaratmasýný istedim. Puan kazandýkça karbon emisyonu düþüyor. Günlük 13 bin gram civarý bir ortalama karbon salýnýmý belirledik kaynaklardan. Küresel iklim istasyonunda cebirsel fonksiyonlarý çözdükçe ne güzel ki emisyonlar azalýyor. Bunu en çok tabii bu böyle büyük bir oyun haline geldiðinde herkes oynarsa belki sýfýrlandýðýný görebileceðiz. Öyle bir ekran hayal ediyorum aslýnda. Yol haritasýnda bir sürü þey var. Baþka hayallerim de var ama þu anda bu noktadayýz. Daha çok kiþiye ulaþmasýný bekliyoruz.

GÖRÜNTÜ DÖKÜMÜ

- MATEMATÝK ÖÐRETMENÝ BANU ÖMÜR ÇÖLAÞAN KONUÞMA

- BANU ÖMÜR ÇÖLAÞAN 

- BANU ÖÐRETMEN SINIFTA ÖÐRENCÝLERLE DERS