TBMM Başkanı Mustafa Şentop; Plan ve Bütçe Komisyonu`nda 2023 yılı bütçe kanun teklifi görüşmelerine katıldı. Şentop, "2017 yılında bu çatı altında hayata geçirdiğimiz Başkanlık Sistemi, sistemin doğası gereği erken seçime duyulan ihtiyacı büyük ölçüde ortadan kaldırmış ve Meclis`in 6 yasama yılına sâri olacak şekilde uzun bir süre faaliyetlerini sürdürmesine olanak tanımıştır. 2018 yılından 2023 yılına kadar uzanan bu zaman diliminde Türkiye, hem yürütmenin hem de parlamentonun devamlılığı açısından istikrarı yakalamıştır" dedi. Sayıştay`ın 2023 yılı bütçe kanun teklifi üzerine konuşan Sayıştay Başkanı Metin Yener de "Sayıştay; yüce Meclis adına yaptığı denetimleri dürüst, önyargıdan uzak ve tarafsız bir biçimde ve aynı zamanda uluslararası denetim standartlarına uygun bir şekilde planlayıp yürütmektedir" diye konuştu.

2023 yılı bütçe kanun teklifinin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu`ndaki görüşme maratonu sürüyor. Bugün Komisyon`da, TBMM, Kamu Denetçiliği ve Sayıştay`ın 2023 yılı bütçe kanun teklifi görüşülüyor. 

Meclis Başkanı Mustafa Şentop, TBMM`nin 2023 yılına ait bütçe kanun teklifi üzerine yaptığı konuşmada şunları söyledi:  

TBMM, SAVAŞ ŞARTLARINDA BİLE BÜTÇE KONUSUNA ÖZEL ÖNEM VERMEYİ İHMAL ETMEDİ: TBMM kuruluşundan itibaren bütçeyi, devletin haysiyeti ve onuru olarak görmüş, savaş şartlarında bile bütçe konusuna özel önem vermeyi ihmal etmemiştir. Büyük Taarruz öncesinde, Büyük Millet Meclisinin açılış konuşmasında Atatürk mali bağımsızlığın önemini hassaten vurgulamış ve `Bugünkü uğraşımızın ana gayesi istiklal-i tamdır, istiklâliyetin tamamı ise istiklal-i mali ile mümkündür` demiştir. 1923`te yokluklar ve harp şartları içindeki Türkiye, kısıtlı bütçesiyle Cumhuriyeti ilan etmiş, onun yeni kurum ve kurallarını hayata geçirmiştir.

BAŞKANLIĞA SUNULAN KANUN TEKLİFİ SAYISI 4 BİN 576: 5`nci yasama yılında TBMM Başkanlığı`na 38`i uluslararası anlaşmaların onaylanmasının uygun bulunmasına ilişkin olmak üzere toplam 762 kanun teklifi sunulmuştur. Böylece 27`nci yasama döneminin tamamında Başkanlığa sunulan toplam kanun teklifi sayısı, 5`nci yasama yılının sonu itibariyle, 4 bin 576`ya ulaşmıştır. 5`inci yasama yılı içinde söz konusu kanun tekliflerinden 83 tanesi kanunlaşarak yürürlüğe girmiştir.

BARAJ YÜZDE 7`YE DÜŞÜRÜLDÜ: Bu teklifler arasında, Paris Anlaşmasının onaylanmasının uygun bulunmasına, kadınlara ve sağlık çalışanlarına yönelik şiddet eylemlerinin cezalarının artırılmasına, genel seçimlerde ülke barajının yüzde 7`ye düşürülmesine ve müsilaj sorununun çözümü için alınması gereken önlemlerin hukuki çerçevesinin belirlenmesine ilişkin kanun teklifleri gibi siyasal ve toplumsal hayatımız açısından taşıdığı önem sebebiyle kamuoyunun yakından takip ettiği düzenlemeler de yer almaktadır. Yine bu yasama yılında Meclis Genel Kurulu`nda çeşitli konularda 31 karar alınmıştır.

SORU ÖNERGESİ SAYISI 73 BİNİ GEÇTİ: Yasamanın yanı sıra TBMM`nin çok önemli bir diğer fonksiyonu olan denetim faaliyetleri kapsamında ise 5`inci yasama yılında TBMM Başkanlığı`na milletvekillerimiz tarafından toplam 19 bin 710 yazılı soru önergesi verilmiştir. Böylece 27`nci Dönem`de verilen toplam soru önergesi sayısı 73 bini geçmiş ve 27`nci yasama dönemi, daha 6`ncı ve son yasama yılına başlamadan önce TBMM tarihinin en fazla yazılı soru önergesi sunulan yasama dönemi haline gelmiştir.

6 BİN 647 MECLİS ARAŞTIRMASI ÖNERGESİ SUNULDU: Yine Meclisimizin bir diğer denetim faaliyeti olan Meclis Araştırması önergeleri bakımından da 5`inci yasama yılı sonunda benzer bir rekor kırılmıştır. Buna göre, 5`inci yasama yılında Başkanlığımıza sunulan bin 697 önerge ile birlikte 27`nci yasama döneminin tamamında TBMM Başkanlığı`na toplam 6 bin 647 Meclis Araştırması Önergesi sunulmuştur.

BAŞKANLIK SİSTEMİ, ERKEN SEÇİME DUYULAN İHTİYACI BÜYÜK ÖLÇÜDE ORTADAN KALDIRDI: 2017 yılında bu çatı altında hayata geçirdiğimiz Başkanlık Sistemi, sistemin doğası gereği erken seçime duyulan ihtiyacı büyük ölçüde ortadan kaldırmış ve Meclis`in 6 yasama yılına sâri olacak şekilde uzun bir süre faaliyetlerini sürdürmesine olanak tanımıştır. 2018 yılından 2023 yılına kadar uzanan bu zaman diliminde Türkiye, hem yürütmenin hem de parlamentonun devamlılığı açısından istikrarı yakalamıştır.

27`NCİ DÖNEMDE SORU ÖNERGELERİNİN CEVAPLANDIRMA ORANI YÜZDE 63: 24`üncü yasama döneminde yüzde 60,3; 26`ncı Yasama Dönemi`nde ise yüzde 45,4 olan yazılı soru önergelerinin toplam cevaplandırılma oranı, 27`nci yasama döneminde, 5`inci yasama yılının sonu itibariyle yüzde 63,97`ye tekabül etmektedir.

ÖNERGELERİN İŞLEME ALINMAMASI BAŞKANLIĞIN TERCİHİ DEĞİL, ANAYASA VE İÇTÜZÜK`TEN KAYNAKLI: Yazılı soru önergelerinin ve Meclis araştırması önergelerinin TBMM Başkanlığı tarafından zaman zaman işleme alınmayarak iade edilmesi konusunda ise öncelikle, daha önce çeşitli vesilelerle belirttiğim çok önemli bir noktanın altını tekrar çizmek isterim. Milletvekilleri tarafından TBMM Başkanlığı`na sunulan önergelerin bazı kıstaslara uygunluk yönünden bir denetime tâbi tutulması ve denetim neticesinde söz konusu kıstaslara uymayan önergelerin işleme alınmaması TBMM Başkanlığı`nın tercihi değil, Anayasa ve İçtüzük hükümlerinden kaynaklanan hukuki bir zorunluluktur.

İADE ORANI YÜZDE 1,57: Buna rağmen iade oranlarına baktığımızda, 5`nci yasama yılında işleme alınan 19 bin 283 yazılı soru önergesinin sadece yüzde 1,57`sinin (bin 303 tanesinin), bin 711 Meclis araştırması ve genel görüşme önergesinin ise sadece yüzde 1,23`ünün (21 tanesinin) iade işlemlerine konu edildiğini görmekteyiz.

27`NCİ DÖNEMDE DOKUNULMAZLIK TEZKERESİ SAYISI BİN 700`Ü GEÇTİ: Kamuoyunda Meclisimizle ilgili sık sık gündeme gelen bir diğer konu, yasama dokunulmazlığı tezkereleridir. Gazi Meclisimizin itibarını gerçek anlamda zedeleyen bu tezkereler vesilesiyle, yasama dokunulmazlığının suç işleme özgürlüğü anlamına gelmediğinin ve milletvekillerine, şahıslarından bağımsız olarak, sadece yürüttükleri yasama görevi sebebiyle bazı geçici imkânlar tanıdığının bir kere daha altını çizmek istiyorum. Yasama dokunulmazlığı müessesesi kapsamında 5`inci yasama yılı içerisinde TBMM Başkanlığı`na sunulan 317 dosya ile birlikte 27`nci dönemin tamamında işleme aldığımız yasama dokunulmazlığı tezkerelerinin sayısı maalesef bin 700`ü geçmiştir.

Tamamı Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon`a havale edilmiş bulunan bu dosyalardan 2 milletvekiline ait 7 dokunulmazlık tezkeresi hakkında, anılan komisyon tarafından, 5`inci yasama yılı içerisinde işlem yapılmış bulunmaktadır. Dönem içerisinde işlem yapılamayan diğer dokunulmazlık tezkereleri bakımından ise, yasama döneminin hitama ermesinden sonra adli süreçlerin devam edebilmesi için ilgili başsavcılıklara tezkerelerin iade işlemleri gerçekleştirilecektir.

2021 YILI BÜTÇEMİZİN GERÇEKLEŞME ORANI YÜZDE 98: TBMM bütçesi ve kesin hesabı ile ilgili bazı bilgileri paylaşmak istiyorum. Bu kapsamda öncelikle 2021 yılı kesin hesap sonuçlarına ve 2022 yılı bütçe verilerimize ilişkin kısa notlar aktaracağım. 2021 Yılı Bütçemiz; 1 milyar 894 milyon 56 bin Türk lirası olarak kanunlaşmış, Yıl içinde yapılan aktarmalarla birlikte 1 milyar 894 milyon 561 bin 721 TL 56 kuruş olmuştu. 2021 yılı sonu itibarıyla bu rakamın 1 milyar 859 milyon 498 bin 404 TL 74 kuruşu harcanmıştır. Böylece 2021 yılı bütçesinin yıl sonu gerçekleşme oranı yüzde 98,1 olmuştur.

2022 YILI BÜTÇE GERÇEKLEŞME ORANI YÜZDE 95 OLMASI BEKLENİYOR: 2022 Yılı Bütçemiz; 2 milyar 198 milyon 221 bin Türk Lirası olarak kanunlaşmış, Yıl içinde Ek Bütçe Kanunu`yla personel ödemeleri tertiplerinde yapılan yüzde 41 oranında 612 milyon TL`lik artış, birimlerin ihtiyaçları doğrultusunda Strateji ve Bütçe Başkanlığı bütçesinin Yedek Ödenek tertibinden eklenen 233 Milyon 250 Bin TL`lik ödenek aktarımı ve ilaveleriyle birlikte eylül ayı sonu itibarıyla toplam ödeneğimiz 3 milyar 57 milyon 508 bin 441 Türk lirası olmuş. Bu ödeneğin eylül ayı sonu itibarıyla 2 milyar 12 milyon 761 bin 57 TL, diğer bir ifadeyle yüzde 65,8`i harcanmış olup; 2022 yılı sonunda toplam bütçe gerçekleşmesinin yüzde 95 oranında olması beklenmektedir.

MECLİS`İN 2023 YILI BÜTÇE TEKLİFİ 5,5 MİLYAR TL: TBMM`nin 2023 Yılı Bütçe Teklifi, 5 milyar 480 milyon 588 bin TL olarak Plan ve Bütçe Komisyonu`na sunulmuştur. 2023 yılı bütçe teklifinin; yüzde 71,5`i Yasama, yüzde 24,3`ü Yönetim ve Destek ve yüzde 4,2`si ise Program Dışı Giderler`den oluşmaktadır. Ayrıca 2023 yılı bütçe teklifinin, yüzde 96,9`u cari giderlerden, yüzde 3,1`i ise yatırım giderlerinden oluşmaktadır.

2023 Yılı Bütçe Teklifimizde; Personel Giderleri yüzde 64,7, SGK Devlet Primi Giderleri yüzde 8,3, Mal ve Hizmet Alımı Giderleri yüzde 10,4, Cari Transferler yüzde 13,6, Sermaye Giderleri yüzde 2,6, Sermaye Transferleri ise yüzde 0,4 oranında bir ağırlığa sahiptir.

KAMU DENETÇİLİĞİ`NE 114 MİLYON; RTÜK`E 116 MİLYON TL HAZİNE YARDIMI: Daha önceki yıllarda olduğu gibi bu yıl da TBMM bütçesinde, 6328 sayılı Kanun gereğince, TBMM`ye bağlı olan Kamu Denetçiliği Kurumu`na Hazine yardımı olarak 114 milyon 858 bin TL; ayrıca, 6112 sayılı Kanun`un, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu`nun gelirleri arasında yer verdiği TBMM Başkanlığı bütçesinden alınacak Hazine yardımı kapsamında, RTÜK`e Hazine yardımı olarak 116 milyon 147 bin TL pay ayrılmıştır. 2023 Yılı Bütçe Teklifimiz, 2022 Yılı Başlangıç Ödeneği olan 2 milyar 198 milyon 221 bin TL ile kıyaslandığında yüzde 149,3 oranında artarak 5 milyar 480 milyon 588 bin TL olmuştur. Bu çerçevede 2022 yılı bütçesi başlangıç ödeneği ile 2023 yılı bütçesi arasında var olan 3 milyar 282 milyon 367 bin TL`lik fark özetle; personel ve sosyal güvenlik giderlerindeki artışlardan, yıllık enflasyon ve kur artışlardan, ayrıca Kamu Denetçiliği Kurumu ile Radyo ve Televizyon Üst Kurulu`na yapılan Hazine yardımlarındaki artıştan kaynaklanmaktadır.

TBMM Başkanlığı`mızın 2023-2025 Dönemi Bütçe Teklifi; 2023 Yılı için 5 milyar 480 milyon 588 bin TL, 2024 Yılı için 6 milyar 766 milyon 522 bin TL, 2025 Yılı için de 8 milyar 98 milyon 365 bin TL, olarak öngörülmektedir."

"SAYIŞTAY; YÜCE MECLİS ADINA YAPTIĞI DENETİMLERİ DÜRÜST, ÖNYARGIDAN UZAK VE TARAFSIZ BİR BİÇİMDE YÜRÜTÜYOR"

Sayıştay Başkanı Metin Yener, 2023 Yılı Bütçe Kanun Teklifi sunuşunda şöyle konuştu:

"Sayıştay tarafından yapılan denetimlerin amacı, TBMM`nin bütçe hakkının gereği olarak kamu kaynağını harcayan kamu idarelerinin faaliyet sonuçları hakkında TBMM`ye ve kamuoyuna güvenilir ve yeterli bilgi sunulması, kamu mali yönetiminin hukuka uygun olarak yürütülmesi, kamu kaynaklarının korunması, kamu idarelerinin performanslarının değerlendirilmesi, hesap verme sorumluluğu ve mali saydamlığın yerleştirilmesi ve yaygınlaştırılması olarak belirtilmiştir. Sayıştay, bu kapsamda, Anayasa ve kanunlarda kendisine verilen görev, yetki ve sorumluluklarını sürekli gelişim anlayışla dünyadaki gelişmeleri de izleyerek en etkili şekilde yürütme gayreti içerisindedir. Yüce Meclis adına yaptığı denetimleri dürüst, önyargıdan uzak ve tarafsız bir biçimde ve aynı zamanda uluslararası denetim standartlarına uygun bir şekilde planlayıp yürütmektedir.”

MALKOÇ: "2023 YILI BÜTÇEMİZ ÇOK GÜZEL BİR ORANDA; YÜZDE 135 ARTIŞLA 115 MİLYON TL OLDU"

Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, Kamu Denetçiliği Kurumu`nda toplamda 293 personel olduğunu söyledi. Malkoç, "2022 yılı kesin hesap ve 2023 bütçemizle alakalı kurumumuza 2021 yılında 39 milyon 759 bin TL ödenek tahsis edilmiş. Yıl içinde ödenek eklenmesiyle bu ödenek toplam 42 milyon 112 bin 330 TL`ye ulaşmıştır. Biz bu ödeneğin 39 milyon 390 bin 923 TL`sini harcadık, 5 milyonunu tasarruf edip 2022 yılına aktarmıştık. 2022 yılı bütçemiz ödenek ilavesiyle birlikte 66 milyon 939 bin oldu. 2023 yılı bütçemiz çok güzel bir oranda artışla, yüzde 135 artışla 115 milyon 371 bin TL oldu. Emeği geçenlere hassaten teşekkür ediyorum. İnsan hakları, hakkaniyet, hukukun adalete erişimi açısından
önemli. Onun için teşekkür ediyorum" dedi.